Kalusha Bwayla
Saya pasti ramai yang tidak kenal akan nama ini. Tetapi yang empunya nama di atas adalah simbol inspirasi sebenar bolasepak negara beliau dan bolasepak dunia.
Ramai penulis dan kolumnis menyelitkan kisah beliau dan bolasepak Zambia sebagai antara koleksi cerita naratif yang penuh inspirasi.
Beliau baru sahaja melepaskan jawatan sebagai Presiden Pestauan Bolasepak Zambia selepas tewas undian dalam kongres bolasepak mereka pada Mac 2016.
Beliau adalah individu yang yang berpengaruh dalam FIFA. Pada 2012 Zambia mengejutkan dunia dengan kejuaraan AFCON menewaskan antara pasukan terbaik dunia Ivory Coast.
Di sebalik kejayaan negara kerdil itu, inilah orang yang berada di sebaliknya dan yang menjadi tulang belakangnya, Kalusha Bwalya!
Aspirasi dan Inspirasi
Kalusha Bwalya dilahirkan pada 16 Ogos 1963 di Mufulira, Zambia.Beliau diberi nama samaran Kalou oleh rakan rakan dan keluarga beliau.
Pemain ini cuma berketinggian 177cm. Beliau memulakan karier di Liga Zambia pada 1979 menyertai Mufulira Blackpool ketika berusia 16 tahun. Kemudiannya beliau berhijrah ke Mufulira Wanderers pada 1985.
Aksi cemerlang beliau menjadi perhatian kelab Belgium, Cercle Brugge yang menandatangani beliau pada 1985. Bwalya cemerlang muncul dalam 95 perlawanan dan meledak 30 gol.
Pada 1989 beliau ditawarkan kontrak lumayan oleh PSV Eindhoven dan muncul dalam 101 permainan dengan 25 gol.
Beliau pernah menulis satu artikel menyatakan ia adalah mimpi indah untuk bermain di Liga Belanda dan memenangi 2 kejuaraan.
Eindhoven enggan menyambung khidmat beliau dan Bwalya dilepaskan ke Club America di Mexico. Beliau juga cemerlang menjaringkan 21 gol daripada 88 penampilan.
MEXSPORT
Kelab Lain Beliau selepas itu ialah :
- 1997 Necaxa (MEX) 17 apps, 1 Gol
- 1998 Al Wahda (UAE)
- 1998 FC Leon (MEX) 13 apps, 1 Gol
- 1999 CD Irapuato (MEX)
- 1999 CD Veracruz (MEX)
- 2000 Correcaminos (MEX) 13 apps, 5 gol
Pemain Terbaik Sepanjang Zaman Zambia
Beliau memulakan kerjaya kebangsaan beliau dalam pemilihan skuad Zambia menentang Uganda pada tahun 1983. Beliau telah muncul dalam enam edisi Piala Negara-Negara Afrika.
Beliau adalah pemain yang paling paling luar biasa pernah dilahirkan oleh Zambia dan juga merupakan Penjaring terbanyak sepanjang zaman.
Dia menjadi terkenal kerana hatrik sensasi beliau ketika Zambia menentang Itali pada Sukan Olimpik Seoul pada tahun 1988 dengan kemenangan ‘bagai mimpi’ 4-0.
Ia bukan sahaja diraikan oleh Zambia malah seluruh benua Afrika yang menyifatkan Bwalya memberikan kemenangan pertama sebuah pasukan negara Afrika ke atas kuasa besar bolasepak Eropah dan dunia.
Zambia tewas di tangan Jerman pada suku akhir (4-0), tetapi Pemain Terbaik Afrika 1988 itu menjadi penjaring kedua penjaring terbanyak dengan enam gol, satu gol di belakang stiker lagenda Brazil, Romario.
Nahas Udara April 1993
Tetapi perjalanan karier yang indah Bwalya bertukar menjadi tragedi pada 1993 apabila Pada 27 April 1993, pesawat yang membawa pasukan Zambia telah berlepas dan terhempas di pantai Congo.
Pesawat terbabit membawa satu skuad Zambia ke Dakar untuk menentang Senegal dalam perlawanan kelayakan Piala Dunia.
Kalusha, secara kebetulan membatalkan plan untuk bersama sama dengan skuad yang berlepas dari Zambia pada saat saat akhir.
Ini kerana beliau mahu bergerak secara individu dari Eindhoven dan merancang untuk menggunakan laluan alternatif ke Dakar. Kalusha pada masa itu juga dikatakan sedang sakit namun dia tetap berhasrat pergi.
Selain Bwalya, pemain yang tidak mengikuti penerbangan itu adalah Charles Musonda, yang sedang bermain untuk Anderlecth di Belgium sedang mengalami kecederaan.
Seterusnya ialah Bennett Mulwanda Simfukwe yang tidak dilepaskan oleh majikannya untuk tugasan kali itu.
Pasukan kebangsaan Zambia dilihat ada harapan besar untuk mara ke Piala Dunia 1994. Ini selepas kejayaan pada Sukan Olimpik 1988 di Seoul membelasah Itali 4-0.
Mereka juga meletakkan sasaran yang tinggi untuk generasi ini menjuaraid Piala Negara Afrika 1993.
Semua 30 penumpang termasuk 18 pemain meninggal dunia.
Ia adalah katastropik dalam bolasepak Zambia.
Zambia Bangkit Semula
Selepas nahas udara tersebut, Kalusha menjadi pemain penting dalam pembinaan sebuah Pasukan Kebangsaan Zambia yang baru. Kalusha membantu Zambia melayakkan diri ke Piala Negara-Negara Afrika 1994 di Tunis.
Dalam pusingan akhir kejohanan itu, Kalusha membantu Zambia mara sehingga ke perlawanan akhir. Beliau mahu menjuarai kejohanan itu untuk diabadikan kepada semua mangsa tragedi yang juga rakan rakan beliau.
Beliau menganggap, rakan rakan beliau sedang menunggu kejayaan Zambia di ‘atas’ sana. Kalusha dan Zambia walaubagaimanapun telah tewas 2-1 di tangan gergasi Afrika Nigeria.
Seluruh dunia telah melihat kesungguhan Kalusha sebagai inspirasi yang membawa Zambia mara sehingga sejauh itu.
Dalam edisi Piala Negara-Negara Afrika di Afrika Selatan (1996), Kalusha Bwalya telah memenangi Anugerah Golden Boot dan pasukan kebangsaan Zambia sekali lagi mengejutkan benua Afrika dengan menduduki tempat ke-3.
Gol Seabad (ke-100)
Pada 5 September 2004. Dalam perlawanan menentang Liberia, Kalusha yang sudah berusia 41 merupakan pemain-jurulatih Zambia, dia masuk dari bangku simpanan pada separuh masa kedua.
Beliau bererjaya menjaringkan gol ke-100 beliau untuk negaranya melalui sepakan percuma terus (direct), dan Zambia menang 1-0.
Sudah pasti sukar untuk mendengar kisah ‘dongeng’ sehebat ini untuk meraikan gol ke-100. Walau bagaimanapun, Zambia gagal untuk melayakkan diri ke Piala Dunia 2006 dan Kalusha Bwalya meletakkan jawatan.
Kejayaan Zambia Pada AFCON 2012
Impiannya beliau untuk menjulang trofi AFCON akhirnya hadir pada tahun 2012. Pasukan Bola Sepak Kebangsaan Zambia, adalah under dog sepanjang kejohanan.
Beliau pada ketika itu adalah Presiden Persatuan Bolasepak Zambia.
Kisah Zambia dalam temasya kali ini amat menarik apabila mara ke Suku Akhir melepasi cabaran Senegal. Di separuh akhir mereka menewaskan pasukan pilihan Ghana.
Dan pada final siapakah yang akan menduga Zambia akan menewaskan antara pasukan terbaik dunia Ivory Coast .
Kalusha menyertai pemain Zambia menjulang kejuaraan yang dihoskan oleh Gabon. Kalusha Bwalya akhirnya menjulang AFCON ketika menjawat jawatan Presiden Persatuan Bola Sepak Zambia (FAZ).
Jurulatih Herve Renard juga mengajak anak buah beliau bertafakur untuk memperingati nahas skuad bolasepak Zambia pada 1993.
Kalusha dengan sepenuh emisu menjulang trofi dan bergembira dengan pemainnya. Beliau akhirnya berjaya mendedikasikan kejuaraan AFCON kepada rakan rakan, jurulatih dan pegawai Zambia yang terlibat dalam nahas hampir 2 dekad yang lalu.
Beliau kini berkhidmat sebagai ahli jawatankuasa bebas di FIFA dan Konfederasi Bola Sepak Afrika. Dediakasi beliau ke atas bolasepak Zambia tak pernah padam.
Kalusha Bwalya Antara Inspirasi Bolasepak Dunia
Beliau merupakan lagenda. Menjadi pemain yang terbaik pernah dilahirkan oleh Zambia sehingga ke hari ini.
Zambia adalah negara mundur dan serba kekurangan. Beliau menyarung jersi kebangsaaan Zambia dari 1983 hingga 2004.
Dengan 147 caps Antarabangsa, Kalusha telah menjaringkan 100 gol untuk negaranya. Beliau pernah dinobatkan sebagai Pemain Terbaik Afrika 1988 oleh majalah France Football.
Beliau dipilih sebagai pemain ke-12 untuk Anugerah Pemain terbaik Dunia FIFA 1996 FIFA. Sekaligus menjadi pemain Afrika yang pertama yang diberikan pengiktirafan setinggi itu.
Beliau muncul di dalam 6 edisi Piala Negara-Negara Afrika. Beliau kemudian dilantik menjadi jurulatih merangkap pemain player-coach untuk Zambia pada tahun 2004.
Beliau masih menjadi figura ikonik nomnor 11 yang akan kekal dalam sejarah bolasepak Zambia. Beliau berjaya memabantu Zambia untuk menjuarai Piala AFCON ketika menjadi presiden persatuan bolasepak mereka.
Ia secara tidak langsung menunaikan hasrat beliau sejak dari dulu. Beliau sangat dedikasi dengan bolasepak kerana beliau adalah orang bolasepak sejati dan tahu apa yang diperlukan untuk membantu bolasepak negara beliau.
Zambia dan Kalusha berjaya melakukannya walaupun mereka pernah kehilangan generasi emas mereka dalam nahas.
Pencapaian
- Finalis Piala Negara-Negara Afrika 1994 (Zambia)
- Juara COSAFA (Winners Cup) 1997 dan 1998 (Zambia)
- Juara Piala CECAFA 1984 dan 1991 (Zambia)
- Juara Eredivisie 1991 dan 1992 (PSV Eindhoven)
- Naib Juara Eredivisie pada tahun 1990 dan 1993 (PSV Eindhoven)
- Juara Piala Super Holland 1992 (PSV Eindhoven)
Anugerah Individu
- Pemain terbaik Afrika 1988
- Penjaring terbanyak AFCON 1996 (5 gol)